Onlangs verschenen er berichten op NU.nl en in de Volkskrant dat de vraag naar (mbo) digitale professionals afneemt, onder invloed van technologische ontwikkelingen zoals AI. De Human Capital Agenda ICT en experts uit het netwerk tonen op basis van data een ander beeld dan de artikelen suggereren. Waarom zijn digitale vakmensen zo belangrijk in de toekomst?
De arbeidsmarkt voor digitale professionals is en blijft zeer krap. Hoewel de krapte dit jaar relatief minder is geworden, blijkt uit spanningsindicator van UWV dat de ICT-beroepen in absolute zin nog steeds de grootste krapte kent van alle beroepsklassen. Elk kwartaal komen er ongeveer 20.000 ICT-vacatures bij, terwijl er structureel meer dan 20.000 vacatures open blijven staan. Deze vacatures richten zich voor een belangrijk deel op hbo’ers, maar ook op mbo-niveau is er sprake van een stabiele vraag én een krappe arbeidsmarkt. Eveneens blijkt uit de cijfers van SBB dat de baankansen voor mbo-ICT’ers goed zijn.
Terwijl de vraag naar ICT-talent op alle niveaus groot blijft, neemt het aanbod van ICT-gediplomeerden juist af. In het mbo dalen de studentenaantallen al sinds 2020: in 2024-2025 staan er met 20.500 studenten ruim 15% minder studenten ingeschreven op mbo-ICT-opleidingen dan in 2020-2021. Deze daling vond vooral plaats binnen de studierichting ICT support & systems, waar op mbo-niveau juist de tekorten het grootst zijn. In het hbo is een vergelijkbare daling zichtbaar voor ICT-opleidingen. Zo kent de brede hbo-i bachelor een daling van 18.300 studenten in 2021 naar 16.200 in 2024. De verwachting is dat de instroom verder afneemt, waardoor het aantal ICT-gediplomeerden uit het beroepsonderwijs in de toekomst alleen maar verder zal dalen.
De krapte op de arbeidsmarkt voor digitale professionals blijkt ook uit de vele omscholingstrajecten en (publiek-)private scholingsaanbieders zoals Make It Work, CITA, Codam en ICT vanaf morgen die bedrijven helpen om vacatures alsnog te vervullen. Sommige werkgevers zetten ook in op arbeidsmigratie en/of een skills gebaseerde werving om talent aan te trekken. Een gebrek aan inwerk- en begeleidingscapaciteit is echter een bottleneck; iets wat ook doorwerkt in de stagetekorten die voor met name software developers in het mbo en hbo bestaan.
Hoewel digitale technologieën zoals AI banen kunnen veranderen, verwacht HCA ICT op de lange termijn juist een groeiende vraag naar digitale professionals. Anna Langendijk-Noorda, bestuurslid van NLdigital (portefeuille Digitaal Talent en Arbeidsmarkt) en General Manager van Goodzo zegt: “AI neemt mogelijk taken over in de ICT, maar dit betekent niet dat het aantal vacatures structureel zal afnemen.’’ Het zal nieuwe uitdagingen brengen, innovatie versnellen en nieuwe banen creëren. De vraag naar digitale professionals blijft daarom groeien, en goed opgeleide mbo’ers kunnen hierin waardevolle rollen vervullen. Jeannine Peek, directeur van Capgemini onderschrijft dit: “Het eenvoudig programmeren kan door AI geautomatiseerd worden, maar dat zie ik niet als een negatieve ontwikkeling. Er gaan zoveel mensen nodig zijn dat AI juist uitkomst biedt om werk sneller gedaan te krijgen.” Technologische ontwikkelingen veranderen het werk, maar vervangen het niet. Een mbo ICT’er blijft cruciaal voor praktische toepassingen zoals het inrichten van datacenters en onderhouden van serveromgevingen. “Ik heb geen enkel voorbeeld gezien dat AI het werk van een persoon volledig overneemt.’’
“Ik heb geen enkel voorbeeld gezien dat AI het werk van een persoon volledig overneemt.’’ -Jeannine Peek, Directeur Capgemini
Thijs Postma, bedrijfsleider bij ICT vanaf morgen, gelooft dat ICT de toekomst is en toekomst biedt aan onbenut talent. Hij ziet dat Nederland veel mensen mist met de praktische skills voor ICT-toepassingen. “Digitale innovaties zullen niet leiden tot minder vraag naar mbo’ers, verwachten wij, omdat de vragen vanuit bedrijven zullen toenemen. Het is toch echt de mbo ICT’er die de IT Service Desk bedient en software installeert.’’
Duco Hoep, beleidssecretaris bij Koninklijke Metaalunie, onderschrijft de unieke waarde van de mbo ICT’er. Binnen de MKB-maakindustrie groeit de vraag naar mbo’ers met ICT-skills, door hun rol in digitalisering en automatisering van productieprocessen. “Innovatie gaat snel en AI beïnvloedt steeds meer processen. ICT-vaardigheden nemen toe, en mbo’ers spelen daar een rol in.” Dankzij scholing via vakscholen blijven zij bij op het gebied van innovatie.
Marcel Duijvestijn, CEO en Co-founder van Blue10, onderschrijft het belang van een leven lang ontwikkelen: “Het gevraagde niveau van mensen in de ICT stijgt, maar dit wil niet zeggen dat een mbo ICT’er irrelevant wordt. Het is wel van belang dat zij zichzelf door ontwikkelen, bijvoorbeeld door te werken en leren in de praktijk.” Hiervoor zijn de afgelopen jaren diverse initiatieven opgestart, bijvoorbeeld CITA wat samen met de Hogeschool Utrecht een duale opleiding voor Security & Cloud en Software development heeft ontwikkeld.
“Het gevraagde niveau van mensen in de ICT stijgt, maar dit wil niet zeggen dat een mbo ICT’er irrelevant wordt. Het is wel van belang dat zij zichzelf door ontwikkelen, bijvoorbeeld door te werken en leren in de praktijk.” -Marcel Duijvestijn, CEO en Co-founder van Blue10
Ook wijst Marcel op toekomstige risico’s van de snelle ontwikkelingen op gebied van AI: “Ik zie dat AI senior mensen productiever maakt. Deze productiviteitsverhoging zorgt er op korte termijn voor dat bedrijven steeds vaker voor ervaren krachten kiezen. Het risico is dat jong talent hierdoor minder kansen krijgt om zich te ontwikkelen in de praktijk, wat op lange termijn leidt tot een tekort aan nieuwe senior medewerkers. Hier moeten we voor waken binnen het bedrijfsleven. Werkgevers moeten blijven opleiden om ook in de toekomst seniore mensen aan boord te kunnen hebben (en houden).”
Als vakbondsbestuurder bij De Unie en bestuurder bij CA-ICT maakt Suat Koetloe zich zorgen over het misverstand dat AI mbo’ers overbodig zou maken. “Dit is niet alleen onjuist, maar ook schadelijk voor de sector.’’ Koetloe ziet juist nu het aantal werknemers afneemt in de sector dat goed opgeleide mbo’ers cruciaal zijn. Zij zorgen ervoor dat de digitale infrastructuur blijft functioneren — van servicedesks tot netwerkbeveiliging. Zonder hen kunnen digitale professionals op een ander niveau hun werk niet doen. AI ondersteunt hierin, maar vervangt niet.
Digitalisering raakt alle lagen van de samenleving en vraagt om een breed scala aan vaardigheden en functieniveaus, inclusief het mbo. Met gezamenlijke inspanning – aangejaagd door de HCA ICT – bouwen we aan een digitale arbeidsmarkt die klaar is voor de toekomst.